"လုၵ်ႈဢွၼ်ႇယိင်းၸႆၢး ၵူႈဝၼ်းငႆၢးသွၼ်လိၵ်ႈလႆၢးယႃႇၶၢၼ်ႉ" ၶေႃႈ ၵႂၢမ်းၸိူဝ်းၼႆႉ ၼုမ်ႇယိင်းၸႆၢးၶဝ် လႅပ်ႈယၢမ်ႈ ငိၼ်းၵၼ်မႃးယူႇၵူႈၵေႃႉ တင်ႈတႄႇမိူဝ်ႈလဵၵ်ႉလႄႈတင်ႈတႄႇႁဵၼ်း ၸၼ်ႉငဝ်ႈမႃး။ မိူဝ်ႈလဵဝ် ဝၢၼ်ႈမိူင်းၵေႃႈ ပိုတ်ႇၵႂၢင်ႈၵၢၼ်ၸႂ်ႉတိုဝ်းထႅၵ်ႉၼူဝ်ႊလူဝ်ႊၵျီႊၼၼ်ႉ ႁဵတ်းႁႂ်ႈၵူၼ်း မိူင်းၼိုင်ႈလႄႈမိူင်းၼိုင်ႈၸၢင်ႈႁူႉၸၵ်းၵၼ် မိူၼ်ၼင်ႇ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၵေႃႈၵႂၢင်ႈၶႂၢင်မႃး လုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းၼိုင်ႈလႄႈ မိူင်းၼိုင်ႈၵေႃႈ ပိုတ်ႇၵႂၢင်ႈၸၢင်ႈၶဝ်ႈႁႃၵၼ်။
မိူဝ်ႈလဵဝ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈလႆႈပိုတ်ႇၽၵ်းတူမိူင်းသေ ႁပ်ႉ ငိုၼ်းၸွႆႈထႅမ်ၼွၵ်ႈမိူင်း တႃႇပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈ တၢင်း၊ ပႆၢးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၸႃႉၵႂႃႇတင်းၼမ် တႃႇႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းမီး လွင်ႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ။ ၵၢၼ်ပႆၢးပိင်ႇၺႃႇၼႆႉ ၵေႃႈတေလႆႈဝႃႈပဵၼ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်း ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင် ဝၢၼ်ႈ မိူင်းႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵၼ်းယဵၼ်။
မိူဝ်ႈလဵဝ်မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈ ၵေႃႈလႆႈပိုတ်ႇၽၵ်းတူမိူင်းသေ ႁပ်ႉ ငိုၼ်းၸွႆႈထႅမ်ၼွၵ်ႈမိူင်း တႃႇပူၵ်းပွင်ဝၢၼ်ႈမိူင်း မိူၼ်ၼင်ႇ သဵၼ်ႈ တၢင်း၊ ပႆၢးမၢၵ်ႈမီး လႄႈ ၵၢၼ်မိူင်း ၸႃႉၵႂႃႇတင်းၼမ် တႃႇႁႂ်ႈဝၢၼ်ႈမိူင်းမီး လွင်ႈ ၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵတ်းယဵၼ်ၼၼ်ႉ။ ၵၢၼ်ပႆၢးပိင်ႇၺႃႇၼႆႉ ၵေႃႈတေလႆႈဝႃႈပဵၼ် ဢၼ်လမ်ႇလွင်ႈဢၼ်ၼိုင်ႈ တႃႇၸႂ်ႉၼႂ်း ၵၢၼ်ပူၵ်းပွင် ဝၢၼ်ႈ မိူင်းႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵၼ်းယဵၼ်။
ထႅင်ႈပိူင်ၼိုင်ႈၵေႃႈ မိူင်းမၢၼ်ႈတေပဵၼ်ၽူႈၼင်ႈၸိုင်ႈ မိူင်းဢႃႊသီႊယၢၼ်ႊ (Association of Southeast Asia Nation or ASEAN) (မိူင်း 10 မိူင်း ဢၼ်ယူႇၼႂ်းၵုၼ်ဢေးသျႃးဝၼ်းဢွၵ်ႇ ႁူမ်ႈၵၼ်တႃႇပူၵ်းပွင်ပႆၢးမၢၵ်ႈမီး ႁႂ်ႈၶိုတ်းလုမ်ႈၽႃႉ) ၵွပ်ႈၼၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈထုၵ်ႇလီႁၢင်ႈႁႅၼ်းၼမ်ႉၵတ်ႉၼင်ႇႁိုဝ်ပေႃးတေၶိုတ်းတၼ်း မိူင်းႁိမ်းႁွမ်း ႁဝ်း။ မိူင်းႁူမ်ႈတုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈလႆႈပိုတ်ႇၽၵ်းတူ တႃႇၵူၼ်းၼွၵ်းမိူင်းတေၸၢင်ႈၶဝ်ႈမိူဝ်းလႄႇလႄႈ မိူင်းလူင်း တိုၼ်းလၢင်းတႃႇပႆၢးမၢၵ်ႈမီးၶဝ်ယူႇ။ ၵွပ်ႈၼၼ်လႄႈၼင်ႇႁိုဝ်ပီႈၼွင်ႉတႆး ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးႁဝ်းတေဢမ်ႇလႆႈတူၵ်း လိုၼ်းပိူၼ်ႈၼၼ်ႉ ႁဝ်းၶႃႈလူဝ်ႇလဵပ်ႈႁဵၼ်းဝႆႉၵူႈလွင်ႈ ၼင်ႇဢၼ်ၼုမ်ႇယိင်း ၼုမ်ႇၸႆၢးမိူင်းႁဝ်းပႃးၸႂ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပႆၢးမိူင်း၊ ပႆၢးမေႃယႃ၊ ပႆၢးၸၢၵ်ႈ၊ ပႆၢးဢႆၢႇထီႇ၊ ပႆၢးၵေႃႇသၢင်ႈ၊ ပႆၢးမၢၵ်ႈမီး၊ ပႆၢးသဵၼ်းမႆၢငိုၼ်းတွင်း၊ ပႆၢးၸတ်းၵၢၼ်၊ ပႆၢးပူၵ်းပွင် ၸၵႂႃႇထႅင်ႈတင်ၼမ်ၸိူဝ်းၼၼ်ႉ ၼင်ႇႁိုဝ်တေပဵၼ်ၽွၼ်းလီတွၼ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈႁဝ်း မိူင်းႁဝ်း တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်း။
ၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈၵေႃႈမီးဝႆႉတင်းၼမ်ဢၼ်ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းတွင်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈတႃႇတေသူင်လုၵ်ႈၵႂႃႇႁဵၼ်း ၵွပ်ႈပိူဝ်ႈ ၵၢၼ်ပႆၢးမၢၵ်ႈမီးၼႂ်းမိူင်းႁဝ်းၶႃႈတိုၵ်ႉယူပ်ႈယွမ်းယူႇ ၵၢၼ်ငၢၼ်းၵေႃႈဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ၵူၼ်းတင်းၼမ်ဢၼ် ဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၶဝ်ႈပဵင်းပေႃး။ ပေႃးပဵၼ်ၸိူင်ႉၼႆႁဝ်းတေႁဵတ်းႁိုဝ်ၸၢင်ႈပၼ်ႁႅင်း လုၵ်ႈလၢင်းၶိုၼ်ႈႁဵၼ်း ငဝ်းလႆၢး မၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇၵႂၢမ်းမိူဝ်ႈၵွၼ်ႇဝႃႈ"တူဝ်လဵၵ်ႉၵိၼ် တူဝ်လဵၵ်ႉၶႄႇ" ၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈယႃႇၸႂ်တူၵ်းလႄႈ ယႃႇ ပေဝူၼ်ႉဝႃႈၵၢၼ်ႁဵၼ်းပဵၼ်လွင်ႈတၢင်းမႆႈၸႂ်ဢၼ်ၼိုင်ႈ။ ႁဝ်းၶႃႈတေၵႆႉၵႆႉႁၼ်ယူႇ မိူၼ်ၼင်ႇမိူင်းႁဝ်းၼႆ ပေႃးမေႃဢၢၼ်ႇမေႃၼပ်ႉဢိတ်းၵူၺ်းၵေႃႈ ႁႂ်ႈလုၵ်ႈဢွၼ်ႇဢွၵ်ႇႁူင်းႁဵၼ်း သေႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွႆႈၼႃႈႁိူၼ်းၸိူဝ်း ၼႆႉ။ ၵၢၼ်ႁဵၼ်းၼႆႉဢမ်ႇၸႂ်ႈႁဵၼ်းႁူႉၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းၵူၺ်း တၢင်းၼွၵ်ႈႁူင်းႁဵၼ်းမိူၼ်ၼင်ႇ ပၢင်သွၼ်ဢၼ် ၸုမ်းတႆးတၢင်ႇမူႇတၢင်ႇၸုမ်းၶဝ်လႄႇၶတ်းၸႂ်ပိုတ်ႇသွၼ်ပၼ်ၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈ ပဵၼ်ၵၢၼ်ႁဵၼ်းႁူႉဢၼ်ပဵၼ် ၽွၼ်းလီတွၼ်တႃႇၵူၼ်းၼုမ်ႇႁဝ်းၶဝ်တႄႉတႄႉယူႇ။ လွင်ႈတၢင်းႁူႉၸိူဝ်ႉၼႆႉယဝ်ႉ ဢၼ်တေပဵၼ်ၶိူင်ႈမိုဝ်း ဢၼ်ၼိုင်ႈတႃႇႁဝ်းတေတိုၵ်းဢဝ်လွင်ႈလွတ်ႈလႅဝ်းႁဝ်းၶိုၼ်းတႃႇမိူဝ်းၼႃႈ။
ၵူၺ်းၵႃႈသင်ၸိူဝ်ႉဝႃႈတၢင်းႁူႉဢမ်ႇတဵမ်ထူၼ်ႈ ပႆၢးပိင်ႇၺႃႇႁဝ်းၶႃႈယုပ်ႈယွမ်းလူင်းၵႂႃႇတိၵ်းတိၵ်းၼႆ ႁဝ်းတေ ဢမ်ႇၸၢင်ႈၸုင်ၸၼ် ၵူၼ်းၼုမ်ႇတႆးႁ်ဝ်းဢၼ်တေပဵၼ်ၽူႈဢွၼ်ႁူဝ်ၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈလႆႈ ၵွပ်ႈၼၼ်မီးၵၢၼ်ပႆၢးပိင်ႇ ၺႃႇၸိူဝ်းၼႆႉၵူၺ်းဢၼ် တေႁဵတ်းႁႂ်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇၵႂႃႇမိူဝ်းၼႃႈ ၶႃႈယုမ်ႇယမ်ၼင်ႇၼႆ။
ၵၢၼ်ႁဵၼ်းဢၼ်ဝႃႈၼႆႉ ႁဵၼ်းတၢၼ်ႇႁိုဝ်ၵေႃႈဢမ်ႇတိူၵ်ႈလႆႈ ဢမ်ႇမီးၼုမ်ႇမီးထဝ်ႈ ႁဵၼ်းလႆႈၵူႈပၢၼ် ၵူႈသႅၼ်း ယဝ်ႉ။ ႁဝ်းၵိုတ်းလိုဝ်ႈႁဵၼ်းမိူဝ်ႈလႂ် ၵေႃႈတၢင်းႁူႉႁဝ်းၵိုတ်းမိူဝ်ႈၼၼ်ႉယဝ်ႉ။ တွၼ်ႈတႃႇၽူႈသူၼ်ၸႂ်လဵပ်ႈ ႁဵၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်းၸိူဝ်းၼႆႉၵေႃႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းတင်းၼမ်။ ၽွင်းယၢမ်းမိူဝ်းလဵဝ်ဢမ်ႇဝႃႈ ၸဝ်ႈငိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း/ၼႂ်း မိူင်း ဢၼ်ပဵၼ်မူႇၸုမ်း ဢမ်ႇၼၼ်သုၼ်ႇတူဝ်ၵေႃႈလီ ဢၼ်ၶႂ်ႈလူႇလႄႈ ၵမ်ႉၸွႆႈငိုၼ်းၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၵူၼ်းၶႂ်ႈႁဵၼ်း လႄႈဢမ်ႇမီးငိုၼ်းၵုမ်ႇထူၼ်ႈ ၼၼ်ႉ မီးဝႆႉတင်းၼမ်ယူႇ။ တွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၼႂ်းမိူင်းႁူမ်တုမ် မိူင်းမၢၼ်ႈၵေႃႈ တေမီးၸုမ်းဢၼ်ၸွႆႈၵဵဝ်ႇလူၺ်ႈလွင်ႈၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။ သင်ဝႃႈမီးၽူႈလႂ်ပႃးၸႂ်သူင်မိုတ်ႈယူႇၸိုင်ၶဝ်ႈႁႃလဵပ်ႈႁဵၼ်း တူၺ်းလႆႈတီႈဝႅပ်ႉသႆၢႉ(http://myanmarstudyaboard.org) လႆႈယူႇ။ ၼႂ်းဝႅပ်ႉသႆၢႉၼႆႉၵေႃႈတေမီးၶေႃႈမုၼ်း တႃႇတၢင်ႇယွၼ်းငိုၼ်းၵႃႈႁဵၼ်း (Scholarship)၊ တီႈတၢင်ႇယွၼ်းလႄႈ ၶေႃႈမုၼ်းလွင်ႈ ၸၼ်ႉၸွမ်ၼွၵ်ႈမိူင်း ၵမ်ႈၽွင်ႈ ဢၼ်ႁဝ်းတေၸၢင်ႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းလႆႈ။ လိူဝ်သေမူႇၸုမ်းဢမ်ႇၼၼ် သုၼ်ႇတူဝ်ဢၼ်ပၼ်ငိုၼ်း ၵႃႈႁဵၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၵူၺ်းဢမ်ႇၵႃး ၸၼ်ႉၸွမ်ၵမ်ႈၼမ်ၵေႃႈယင်းပၼ် (Scholarship) ပႃးယူႇ။ ယူႇတီးႁဝ်းလူဝ်ႇမေႃ ႁႃလႄႈ မီးၼမ်ႉၵတ်ႉ မေႃတၢင်ႇယွၼ်းၵူၺ်း။
တွၼ်ႈတႃႇတေတၢင်ႇယွၼ်းၼၼ်ႉ သမ်ႉလူဝ်ႇသင်လႆၢလႆၢၼႆၸိုင်?
1. လူဝ်ႇလႆႈႁူႉဝႃႈ ႁဝ်းတေႁဵၼ်းပႆၢးသင်?
2. တီႈၸၼ်ႉၸွမ်လႂ် မိူင်းလႂ်?
3. ႁဝ်းလႆႈႁပ်ႉလိူၵ်ႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉတႄႉယဝ်ႉႁႃႉ?
4. တေလႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းမိူဝ်ႈလႂ် လိူၼ်လႂ် ပီလႂ်?
5. တီႈဢေႇသုတ်းတေလႆႈမီးဝႂ်ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉသိပ်း ပႃးဝႂ်မၢၵ်ႈ။ သင်မီးဝႂ်မိူၼ်ၼင်ႇ GED, TOEFL, IELTs, TOEIC ၸိူဝ်းၼႆႉသေဢၼ်ဢၼ် ၶႅၼ်းလီ။ သင်ဝႃႈယဝ်ႉၸၼ်ႉၸွမ် မိူင်းႁဝ်းယဝ်ႉၵေႃႈ တေလႆႈမီးပႃး ဝႂ်မၢၵ်ႈႁဝ်းၸွမ်း။
6. တေလႆႈမီးဝႂ်ၵမ်ႉထႅမ်မူႇၸုမ်းဢမ်ႇၼၼ်ၶူးသေၵေႃႉၵေႃႉတႃႇသွင်ၵေႃႉ။
သင်ဝႃႈမီးဝႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉတဵမ်ထူၼ်ႈယဝ်ႉၵေႃႈ ၶၵ်ႉတွၼ်ႈတႃႇတၢင်ႇယွၼ်း တေလႆႈထႅမ်ၶေႃႈမုၼ်းၼႂ်းၽိုၼ်ယိုၼ် လႄႈတႅမ်ႈလိၵ်ႈပွင်လွင်ႈပိုၼ်းတူဝ်ႁဝ်းလႄႈ ယွၼ်ႉသင်ႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵၼ်း၊ ယွၼ်ႉသင်ႁဝ်းၶႂ်ႈႁဵၼ်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ဢၼ်ႁဝ်းလိူၵ်ႈဝႆႉၼႆႉ ႁဵၼ်းယဝ်ႉယဝ်ႉသမ်ႉ တေမႃးႁဵတ်းၽွၼ်းလီသင်ပၼ် တွၼ်ႈတႃႇဝၢၼ်ႈႁဝ်း မိူင်းႁဝ်း ၵူၼ်းၶိူဝ်းႁဝ်းၸႃႉၵႂႃႇၸိူဝ်းၼႆႉယူႇ။
တႃႇႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ၼွၵ်ႈမိူင်းလူဝ်ႇမီးၼမ်ႉၵတ်ႉလႄႈဝႂ်သင်လႆၢလႆၢၸိုင်?
1. လူဝ်ႇလႆႈမီးၼမ်ႉၵတ်ႉ မေႃတႅမ်ႈ၊ လၢတ်ႈ၊ ဢၢၼ်ႇ၊ ထွမ်ႇ ၽႃႇသႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပၢၼ်ၵၢင်
2. လူဝ်ႇလႆႈပဵၼ်ၽူႈဢွင်ႇၸၼ်ႉသိပ်း (ဢမ်ႇၼၼ်) ဢွင်ႇပူၼ်ႉၸၼ်ႉၸွမ် မိူင်းႁဝ်း
3. GED, TOEFL, IELTs, TOEIC ၸိူဝ်းၼႆႉသေဢၼ်ဢၼ်။ (* ယူႇတီႈၸၼ်ႉၸွမ်လႂ်ၸၼ်ႉၸွမ်ၼၼ်ႉသေ ဝႂ်ၸိူဝ်းၼႆႉ တေဢမ်ႇ လူဝ်ႇမိူၼ်ၵၼ်။ ဢမ်ႇမီးဝႂ်ဢွင်ႇၸၼ်ႉသုင်မိူင်းႁဝ်းၵေႃႈလီ ပေႃးမီးလႆႈ GED ၵူၺ်းၵေႃႈၶိုၼ်ႈလႆႈၸၼ်ႉၸွမ်ၵူႈတီႈယဝ်ႉ။)
4. ပတ်ႉသပွတ်ႇ မိူင်းမၢၼ်ႈဢၼ်ႇလူင်ပွင်ၸိုင်ႈဢွၵ်ႇပၼ် ၸိူဝ်းၼႆႉယဝ်ႉ။