မႂ်ႇသုင်ၽူႈဢၢၼ်ၵူႈၵေႃႉၶႃႈ
ၸိုဝ်ႈၶႃႈႁွင်ႉ ဝူင်းလၢဝ်။ မိူဝ်ႈလဵဝ်ၶႃႈ လႆႈၶိုၼ်ဝႆႉပီသွင် လႄႈၶိုၼ်ႈဝႆႉပႆၢး Information and Communication
ဝႆၢးသေၶိုၼ်ႈၸၼ်ႉၸွမ်ပီၼိုင်ႈ တီႈပၢင်လူင်ယဝ်ႉၶႃႈလႆႈလိုဝ်ႈႁဵၼ်းသေ ဢၢင်ႈဢၢၼ်းမႃးႁႃႁဵတ်းၵၢၼ်မိူင်းထႆး ၸိူင်ႉၼင်ႇၵူၼ်းမိူင်းႁဝ်းဢွၼ်ၵၼ်မႃးၼၼ်ႉယူႇ။
ၽွင်းယၢမ်းၶႃႈတိုၵ်ႉမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈမိူင်းထႆးပွတ်းၸၢၼ်းယူႇၼၼ်ႉ ၶႃႈလႆႈႁၼ်လုၵ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ထႆးၶဝ် မိူဝ်ႈလႂ် ၶႃႈၵေႃႈငိၼ်းလီသေလႆၢ ငိၼ်းလီၸႂ်လဵၵ်ႉ ဢၼ်ဢမ်ႇလႆႈႁဵၼ်းႁႂ်ႈယဝ်ႉၸၼ်ႉၶူး။ ၵူၺ်းၵႃႈ ၶႃႈဢမ်ႇ တွၼ်ႉဝူၼ်ႉလႄႈ ၼွၼ်းၾၼ်ထိုင်သေပွၵ်ႈ ဝႃႈတေလႂ်ႈမီးတိုဝ်ႉတၢင်းမႃးႁဵၼ်း ၸၼ်ႉၸွမ် ဢိၼ်ႊတိူဝ်ႇ ၼႄႇသိၼ်ႊၼႄႇ တီႈမိူင်းထႆး ၼႆႉ။
ဝႆၢးသေမႃးႁဵတ်းၵၢၼ်တီႈမိူင်းထႆးၼႆႉသွင်ပီယဝ်ႉ ၶႃႈလႂ်ႈယိၼ်းဝႃႈတီႈဝဵင်းၵဵင်းမႆႇ မီးႁူင်းႁဵၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇ ၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ဢၼ်ႁပ်ႉလုၵ်ႈႁဵၼ်းမိူင်းတႆးၶဝ်ႈႁဵၼ်း လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈလႄႈၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊ (သွၼ်ပၼ်လႆၢလႄႈ မီးတီႈယူႇတီႈၵိၼ်ပၼ်ပႃး) လႄႈၶႃႈၸင်ႇလႆႈၶႆၢႉၶိုၼ်ႈမိူဝ်းၵဵင်းမႆႇ တွၼ်ႈတႃႇတေတွပ်ႇ ၶဝ်ႈႁဵၼ်း တီႈၼၼ်ႈ။
တၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းၶႃႈဢၼ်ၶႂ်ႈႁဵၼ်းလိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈလႄႈၶွမ်ႊပိဝ်ႊတိူဝ်ႊၼၼ်ႉတႄႉ ယွၼ်ႉၽႃႇသႃႇ ဢိင်းၵလဵတ်ႈ ပဵၼ်ၽႃႇသႃႇဢၼ်ၸႂ်ႉတၢင်းလုမ်ႈၾႃႉလႄႈ ၼိုင်ႈမႃးယူႇတီႈ မိူင်းဢၼ်ၶိုၼ်ႈသင်ႉသုင် လႆႈထူပ်း ႁၼ်ၵူၼ်းမိူင်းဝၼ်းတူၵ်းတင်းၼမ် တီႈမိူင်းထႆးၼႆႉယဝ်ႉ ၼိုင်ႈၶႅၼ်းႁဵတ်းႁႂ်ႈၶႃႈၶႂ်ႈႁဵၼ်းၽႃႇသႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ။
ထႅင်ႈလွင်ႈၼိုင်ႈ ပေႃးမႃးတူၺ်းၶိုၼ်းတူဝ်ၶႃႈၵေႃႈ ယူႇထိုင်ၸၼ်ႉၸွမ်ပီၼိုင်ႈယဝ်ႉသေၵႂၢမ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၶေႃႈ ၼိုင်ႈၵူၺ်းၵေႃႈဢမ်ႇမေႃ၊ ဢမ်ႇႁတ်းလၢတ်ႈ။ ဢၼ်ၼိုင်ႈၵေႃႈ တေလႆႈဝႃႈပဵၼ်ယွၼ်ႉ ပိူင်ၵၢၼ်ႁဵၼ်း ၵၢၼ်သွၼ် ဢၼ်ႁဝ်းလႆႈႁဵၼ်းမႃး ဢမ်ႇပေႃးၶိုတ်းၸၼ်ႉမိူၼ်ပိူၼ်ႈၵေႃႈပႃးယူႇ။ လိူဝ်သေၼၼ်ႉဢမ်ႇၵႃး သမ်ႉလႆႈၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ်ဝဵင်းမိူင်းထိူၼ်ႇဢွၼ်ႇၵူၺ်းလႄႈၵေႃႈတေလႆႈမွၵ်ႇၼႆႉၵူၺ်းၶႃႈလႄႇ။
ဝႆၢးသေၶႃႈၶိုၼ်ႈမိူဝ်းယူႇတီႈၵဵင်းမႆႇယဝ်ႉၶႃႈၵေႃႈလႆႈၵႂႃႇတွပ်ႇလိၵ်ႈတႃႇလႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉယူႇ။ ၵူၺ်းၵႃႈၵေႃႈဢမ်ႇလႆႈပဵၼ်မႃးၸွမ်းၼင်ႇတၢင်းယိူင်းဢၢၼ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇ ယွၼ်ႉဝႃႈၵၢၼ်လၢတ်ႈ၊ ထွမ်ႇ၊ တႅမ်ႈ၊ ဢၢၼ်ႇ ၽႃႇသႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၶႃႈဢူၼ်ႈဢွၼ်ႇၼႃႇလႄႈ ၶႃႈဢမ်ႇလႆႈၶဝ်ႈပႃးၼႂ်းသဵၼ်ႈမႆၢတႃႇလႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်း။ ယွၼ်ႉဝႃႈၼမ်ႉၵတ်ႉၽႃႇသႃႇဢိင်းၵလဵတ်ႈ တေလႆႈမီးပၢၼ်ၵၢင်ၸွင်ႇတေၸၢင်ႈႁဵၼ်းလႆႈ။ ၵူၺ်းၵႃႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉ ဝႃႈၶႃႈဢမ်ႇလႆႈထုၵ်ႇလိူၵ်ႈ တႃႇလႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းၼႂ်းႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉသေတႃႉ ၶႃႈၵေႃႈဢမ်ႇ ယွမ်းၵၢၼ်ႉတၢင်း တင်ႈၸႂ် သေၶိုၼ်းသိုပ်ႇႁႃႁဵၼ်းဢိင်းၵလဵတ်ႈၽိူမ်ႉၼမ်ႉၵတ်ႉထႅင်ႈ တီႈႁူင်းႁဵၼ်း British Council တႃႇ Course ၼိုင်ႈ။ ပီထိသွင်မႃးၵေႃႈလႆႈၶိုၼ်းၶဝ်ႈတွပ်ႇတူၺ်းထႅင်ႈတီႈႁူင်းႁဵၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်ႉၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး ၵူၺ်းၵႃႈၵေႃႈ ပႂ်ႇပႃးထႅင်ႈၼင်ႇၵဝ်ႇ။ ဝႆၢးသေၼၼ်ႉၵေႃႈ ၶိုၼ်းလႆႈၵႂႃႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းထႅင်ႈတီႈ Migrant Learning Center (MLC) ဢၼ်သွၼ်ပၼ် လိၵ်ႈဢိင်းၵလဵတ်ႈ ၸၼ်ႉငဝ်ႈထိုင်ႈၸၼ်ႉသုင် လႄႈမီးၶူးသွၼ် ဢၼ်ပဵၼ် ၸဝ်ႈၽႃႇသႃႇသွၼ်ပၼ် ၼၼ်ႉယူႇ။
ဝႆၢးသေႁဵၼ်းတီႈ MLC မွၵ်ႈပီႊပႆၢယဝ်ႉ ၶိုၼ်းလႆႈၶဝ်ႈတွပ်ႇၶိုၼ်းထႅင်ႈပွၵ်ႈထိသၢမ် တီႈႁူင်းႁဵၼ်း ၵူၼ်းၼုမ်ႇၸိူဝ်ႉ ၸၢတ်ႈၸိုင်ႈတႆး။ ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၵေႃႈတွပ်ႇလႆႈသေ လႆႈၶဝ်ႈႁဵၼ်းသွၼ်တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ တႃႇ သိပ်းလိူၼ်။ တီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈသွၼ်ပၼ်ႁဝ်းၶႃႈၽႃႇသႃႇတင်းၼမ် မိူၼ်ၼင်ႇ ပႆၢးသုၼ်ႇလႆႈသုၼ်ႇပဵၼ်ၵူၼ်း၊ ပႆၢးမိူင်း၊ ပႆၢးဢုပ်ႉပိူင်ႇ၊ ၸတ်းၵၢၼ်၊ သိင်ႇဝႅတ်ႉလွမ်ႉ၊ ဢိၵ်ႇပႃးပိုၼ်းၼွၵ်ႈမိူင်း ၼႂ်းမိူင်း၊ ၵၢၼ်သိုဝ်ႇမီႇတီႇယိူဝ်ႇ ဢမ်ႇၵႃး ဢိၵ်ႇပႃးထႅင်ႈတင်းၼမ်။ ၽႃႇသႃႇဢၼ်ႁဵၼ်းသွၼ်တီႈႁူင်းႁဵၼ်း ၼၼ်ႉ တင်းမူတ်း မီးမွၵ်ႈ ႒႘ ၽႃႇသႃႇ။
ၽွင်းယၢမ်းႁဵၼ်းယူႇတီႈႁူင်းႁဵၼ်းၼၼ်ႉ လႆႈႁဵၼ်းႁူႉလွင်ႈဝၢၼ်ႈပိူၼ်ႈမိူင်းပိူၼ်ႈလႄႈ လွၵ်းလႆၢးႁဵၼ်းသွၼ် ပိူၼ်ႈ လွင်ႈၶိုၼ်ႈယႂ်ႇပိူၼ်ႈသေ လႆႈႁၼ်သဵၼ်ႈတၢင်းတွၼ်ႈတႃႇၵူၼ်းၶႂ်ႈသိုပ်ႇႁဵၼ်းထႅင်ႈ ပိၵ်ႉသမ်ႉဢမ်ႇမီး ငိုၼ်းၵႃႈႁဵၼ်းပဵင်းပေႃးၵေႃႈယဝ်ႉ။ ဝႆၢးသေယဝ်ႉႁဵၼ်းတီႈၼၼ်ႈယဝ်ႉ လႆႈဢွၵ်ႇမႃးသေ လႆႈႁဵတ်းၵၢၼ်ၸွမ်း ၸုမ်းတႆးဢၼ်မီးတီႈၵဵင်းမႆႇယူႇ လႄႈမီးပႃးတၢင်း ယိူင်းဢၢၼ်းမႂ်ႇ တႃႇတေသိုပ်ႇၶိုၼ်ႈႁဵၼ်းၸၼ်ႉၸွမ် တီႈ မိူင်းထႆးၼႆႉပႃးယူႇ။ တၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈႁဵတ်းၵၢၼ်သေ ထႅင်ႈတၢင်းၼိုင်ႈၵေႃႈၶတ်းၸႂ်ႁႃတၢင်ႇယွၼ်းငိုၼ်း ၵႃႈႁဵၼ်း တႃႇတေလႆႈမႃးၶဝ်ႈႁဵၼ်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ်ယူႇ။ ဝႆၢးသေႁဵတ်းၵၢၼ်လႆႈမွၵ်ႈသွင်ပီယဝ်ႉ မီးတိုဝ်ႉတၢင်း လႆႈမႃးႁဵၼ်းတီႈၸၼ်ႉၸွမ် ရင်းသိတ်ႇယူႇ။
ၵမ်းလိုၼ်းသုတ်းၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈသင်ဢူၺ်းၵေႃႉၶဝ်ၵေႃႉလႂ်ဢမ်ႇဝႃႈ သင်မီးတၢင်းတင်ႈၸႂ်ၶႂ်ႈႁဵၼ်းယူႇတႄႉ ၸိုင် ယႃႇယွမ်းၶျေုႉတၢင်းတင်ႈၸႂ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇသေ ဢမ်ႇဝႃႈတေမီးသင်မႃးၵဝ်း ဢမ်ႇဝႃႈလႆႈၸႂ်ႉၶၢဝ်းယၢမ်းႁိုင် ၵႃႈႁိုဝ် ၵေႃထုၵ်ႇလီၶတ်းၸႂ်ႁႂ်ပေႃးထိုင်တီႈယူႇ။
တႃႇတူဝ်ၸဝ်ႈၵဝ်ႇ၊ ၵူၼ်းၶိူဝ်းၸဝ်ႈၵဝ်ႇတေၶိုၼ်ယႂ်ႇၶိုတ်းပဵင်းပိူၼ်ႈလႆႈၼၼ်ႉ ၶႃႈယုမ်ႇယမ်ဝႃႈမိူဝ်ႈလႂ်ႁဝ်းမီး ၸၼ်ႉထၢၼ်ႈပိင်ႇၺႃႇ ၶိုတ်းပဵင်းပိူၼ်ႈယဝ်ႉၸင်ႇၸၢင်ႈၶိုတ်းပိူၼ်ႈလႆႈ။
ဝူင်းလၢဝ်
လုၵ်ႈႁဵၼ်းတႆး ၸၼ်ႉၸွမ်မိူင်းၵွၵ်ႇ
